به گزارش قدس خراسان، فیروزه یکی از سنگ‌های قیمتی و با ارزشی است که به واسطه عرضه و خرید و فروش آن در شهر مشهد، توانست عنوان «مشهد؛ شهر جهانی گوهرسنگ‌ها» را برای این شهر به ارمغان بیاورد. قیمت تمام شده کالاهایی که با فیروزه تهیه می‌شوند و بیشتر آن‌ها زینتی هستند، تأثیر زیادی در تهیه آن به عنوان سوغات دارد.
خریداران و عرضه‌کنندگان فیروزه در بازار رضای مشهد به این نکته اشاره دارند که فیروزه مورد نیاز خود را از معدن فیروزه و به شیوه مزایده یا حراج که در اصطلاح به آن «دهان‌خوانی» می‌گویند، تهیه می‌کنند. پس از اعلام قیمت پایه، فیروزه به شخصی فروخته می‌شود که بیشترین قیمت را اعلام کند و این شیوه موجب افزایش قیمت تمام شده برای تراشنده خرد و مصرف‌کننده است.
مدیر عامل شرکت تعاونی توسعه معدن فیروزه نیشابور در گفت‌وگو با قدس خراسان با تأیید این شیوه عرضه به بازار با ارائه توضیحاتی به تشریح این روند پرداخت و عنوان کرد: معدن فیروزه نیشابور یکی از منحصر به فردترین معادن جهان به شمار می‌رود که براساس مدارک موجود تا پیش از سال ۱۳۵۷ نحوه بهره‌برداری از آن در دست بخش خصوصی و دولتی بوده و سپس این رویه ادامه پیدا کرد و بخش‌های خصوصی و دولتی در مدیریت این معدن نقش داشته‌اند.
توسعه معدن با کمک اهالی روستا
حامد فضلیانی ادامه داد: در سال ۱۳۸۱ شرکت تعاونی توسعه معدن فیروزه نیشابور شامل اهالی دو روستای اطراف معدن با ۳۴۲ عضو، بهره‌برداری از معدن را طبق درخواستی از دولت بر عهده گرفتند. ابتدای سال ۱۳۸۲ معدن تحویل شرکت شد. آن زمان پرسنل شاغل در معدن ۱۸ نفر بودند و میزان برداشت از آن یک تن برآورد می‌شد. اکنون پس از حدود ۲۰ سال ۱۸۰ پرسنل شاغل داریم و تولید معدن به ۶۰ تن در سال رسیده است.
وی در حال حاضر بازار فیروزه را پرمتقاضی دانست و اظهار کرد: در سال‌های نخست شکل‌گیری تعاونی، تعداد مشتریان کم بود و با توجه به محدود بودن فیروزه‌تراشان و خریداران که بیشتر آن‌ها تراشندگان مشهدی بودند، فیروزه با قیمت کمی معامله می‌شد. در حال حاضر تنها اتحادیه فیروزه‌تراشان شهرستان فیروزه ۳۴۰ عضو دارد که از تعداد فیروزه‌تراشان مشهد و نیشابور هم بیشتر است.
فضلیانی به تغییر سیاست عرضه فیروزه به بازار اشاره کرد و گفت: کار در معادن جزو مشاغل سخت محسوب می‌شود و ۳۴۲ نفر از اهالی روستا که سرمایه‌گذاری کرده‌اند، به امید رونق معدن این کار را انجام داده‌اند. از اواسط دهه ۸۰ سیاست معدن، افزایش تعداد مشتریان بود و این جریان به نوعی با مستقل شدن شهرستان فیروزه همزمان شد و اشتغال‌زایی از الزامات این اتفاق بود. همان زمان فروش فیروزه به سمت مزایده حضوری حرکت کرد؛ یعنی فیروزه با بسته‌بندی‌های متفاوت ۱۱۰ کیلویی و ۵۵ کیلویی آماده و در قالب ۸ یا ۹ بسته در هر مزایده عرضه می‌شود.
مشتری از خرید خود آگاه است
وی ادامه داد: این بسته‌ها به طور کامل باز می‌شوند و هر یک از آن‌ها شامل سنگ درجه یک، سنگ درجه ۲ و در اصطلاح شکوفه یعنی فیروزه‌های نیم‌سانتیمتری تا ۲ میلیمتری است. کسانی که در مزایده حضور دارند، از بسته‌ها بازدید می‌کنند. قیمت پایه توسط کارشناسان خارج از معدن مشخص و پس از اعلام آن، بسته به بالاترین قیمت فروخته می‌شود. برای ما فرقی نمی‌کند چه کسی خریدار است.
مدیر عامل شرکت تعاونی توسعه معدن فیروزه نیشابور درباره اطلاع‌رسانی زمان برگزاری این مزایده‌ها توضیح داد: اطلاع‌رسانی به صورت عمومی انجام می‌شود و هر کسی می‌تواند در مزایده حضور داشته باشد. فیروزه پس از خرید، همان‌جا تحویل مشتری می‌شود.
فضلیانی درباره قیمت نهایی فروش که به طور معمول چندین برابر قیمت پایه است و اینکه این قیمت نهایی سبب افزایش قیمت تمام شده محصول برای مشتری نهایی می‌شود، عنوان کرد: عده‌ای به دنبال روال سابق هستند؛ یعنی فیروزه را مدت‌دار با چک خریداری کنند یا بهای کمتری بدهند. ما از این مقطع با توجه به شرایط اقتصادی کشور گذشته‌ایم و در حال حاضر برای ۱۸۰ نفر پرسنل خود نزدیک به ۲ میلیارد تومان حقوق و مزایا می‌پردازیم.
عرضه و تقاضا، تعیین‌کننده قیمت فیروزه است
فضلیانی خاطرنشان کرد: دو مسئله وجود دارد؛ نخست اینکه ما خریداران را انتخاب نمی‌کنیم و فقط اطلاع‌رسانی انجام می‌دهیم. هر کسی می‌تواند برای خرید بیاید. وقتی شخصی سنگ را می‌خرد، می‌خواهد با آن سنگ کار اقتصادی انجام دهد. در نتیجه اگر به آن قیمت نیرزد، آن را نمی‌خرد.
وی توضیح داد: مسئله دوم این است که در فروش فیروزه، عرضه و تقاضا قیمت را مشخص می‌کند. این طور نیست یک نفر بتواند قیمت را بالا و پایین ببرد. اینکه می‌گویید قیمت نهایی خیلی بالا می‌رود، به این دلیل است که قیمت پایه را خیلی پایین اعلام می‌کنیم. ما نتیجه را به عرضه و تقاضا مربوط می‌دانیم. قیمت پایه در مزایده‌ها قیمت رسمی نیست و به این عنوان است که قیمت از یک نقطه‌ای شروع شود. ما می‌گوییم قیمتی باشد تا مزایده شروع شود و پس از آن، عرضه و تقاضا سقف قیمت را تعیین می‌کند.
مدیر عامل شرکت تعاونی توسعه معدن فیروزه نیشابور عنوان کرد: مزایده‌های معدن تاریخ مشخصی ندارند و استخراج متأثر از وضعیت رگه‌های فیروزه است. هر زمان موجودی انبار به حد مزایده برسد، آن را برگزار می‌کنیم. به طور میانگین در سال ۵ یا ۶ بار مزایده داریم. به خاطر سیاست‌هایی که در شهرستان فیروزه داریم و در راستای توانمندسازی فیروزه‌تراشان این شهرستان، به اتحادیه کمک می‌کنیم. حدود ۱۵ تن فیروزه در سال به این اتحادیه اختصاص داده می‌شود و بقیه فیروزه‌ها را به صورت مزایده عرضه می‌کنیم.
فضلیانی خاطرنشان کرد: این صنعت باید بچرخد. تورم هم در آن دخیل است و باید همه منتفع باشند. سال گذشته تورم اعلامی حدود ۴۰ درصد بود؛ اما تفاوت قیمت فروش ما بین سال ۱۴۰۰ تا ۱۴۰۱ حدود ۱۰ درصد بود. افزایش قیمت فیروزه به اندازه تورم جاری کشور نیست و اینکه بخواهیم رکود در بازار فیروزه را به این موضوعات ربط بدهیم، فرافکنی است.
وی در پایان، صادرات را راه برون‌رفت از رکود در بازار فیروزه دانست و تأکید کرد: مدت‌هاست بازار داخلی فیروزه اشباع شده است. در گذشته فیروزه فقط در مشهد خرید و فروش می‌شد؛ اما اکنون در اصفهان، شیراز و بقیه نقاط کشور نیز خرید و فروش می‌شود؛ ولی هیچ‌کس وارد بازار صادرات نشده است. صادرات آن باید رونق بگیرد تا فیروزه ارزش واقعی خود را پیدا کند.
خبرنگار: طاهره فجرداودلی
نظر شما